Kulicze, zefirki i pisanki. Wielkanoc prawosławna 2022, potrawy i zwyczaje. Kiedy wypadają prawosławne święta wielkanocne?

Wielkanoc prawosławna wypada tydzień po naszych świętach - w niedzielę, 24 kwietnia. Ukraińcy mieszkający w Polsce podlegają dwóm kościołom: Kościołowi Grekokatolickiemu oraz Polskiemu Autokefalicznemu Kościołowi Prawosławnemu. Liturgia sprawowana jest w języku starocerkiewnym, a w trakcie nabożeństwa dostępne są tłumaczenia na język ukraiński lub polski.

W Wielki Piątek wierni zachowują post. Święcenie pokarmów zaczyna się w Wielką Sobotę wieczorem i trwa nawet do rana. W noc z Wielkiej Soboty na Niedzielę Wielkanocną odprawiana jest Jutrznia paschalna.

W czasie Wielkiego Postu wierni stronią od mięsa i tłuszczów odzwierzęcych. O tych typowo postnych zwyczajach opowiadał dziennikowi toruńskiemu „Nowości” Władysław Bogoslawski, ukraiński kucharz, prowadzący w Toruniu restaurację Za Wisłą:

- Dziś takiego rygoru już nie widać. Pozostały jednak tradycyjne zupy postne. Najpopularniejsza to barszcz prosty, gotowany nie na mięsnym, ale wyłącznie warzywnym wywarze, niczym nie jest zaprawiany, bez dodatku tłuszczu. Typowo postną zupą jest też gryczana, gotowana z kaszy gryczanej i ziemniaków, z dodatkiem co najwyżej zieleniny.

Główne uroczystości związane ze świętem Wielkiej Nocy rozpoczną się w sobotę w nocy. Wierni spotkają się na Jutrzni paschalnej. Na Ukrainie święconka jest błogosławiona aż do niedzieli wielkanocnej i od razu może być spożywana na uroczystym śniadaniu (oznacza to, że pokarmy można święcić aż do poranka niedzieli wielkanocnej). Zawartość koszyczka wielkanocnego jest niemal taka sama jak w polskiej tradycji. Jednak często zdarza się, że święci się całe kostki masła, cały korzeń chrzanu i ocet.

W koszyczku wielkanocnym koniecznie powinny się znaleźć:

• kraszone jaja,
• pascha lub kulicz (babka drożdżowa),
• wędzona kiełbasa,
• kawałek burzaniny (własnoręcznie upieczonej karkówki lub łopatki z ziołami),
• odrobina czerwonego wina.

W prawosławiu pije się to wino w trakcie niedzielnego śniadania wielkanocnego na uczczenie przelanej krwi Jezusa Chrystusa.
Zobacz też:Co włożyć do koszyczka wielkanocnego? Znaczenie i symbolika święconki

- Święcenie pokarmów wygląda malowniczo, bo stoły wystawiane są na zewnątrz. "Uczciwie" poświęcenie to takie, po którym zgaśnie świeca, postawiona w środku paschy czy kulicza - opowiadał kucharz Władysław Bogoslawski.

Prawosławna Wielkanoc ma wiele potraw kojarzących się z tradycyjnymi świętami w Polsce. Tak jak na Podlasiu można zjeść paschę z twarogu i jajka pod różnymi postaciami. Ludmiła, Ukrainka mieszkająca w Polsce opowiedziała nam, że jej teściowa podaje np. chołodeć, rodzaj galaretki na słono z mięsem w środku. Dla Ludmiły był to nietypowy posiłek, gdyż u niej w domu świętuje się po katolicku. Podczas świąt u teściowej na stole pojawiła się też kaszanka.

Jakie jeszcze potrawy je się podczas prawosławnej Wielkanocy? Szczególnie wyróżniają się wśród nich:

• paski, inaczej zwane kuliczami, czyli drożdżowe babki na ziemniaczanym zaczynie,
• kulebiaki nadziewane farszem z kiszonej kapusty i suszonymi grzybami,
• słonina ukraińska, czyli sało,
• suszone ryby,
• sękacz,
• pierogi,
• bliny ukraińskie wyglądające jak naleśniki,
• sałatka jarzynowa, znana też na Ukrainie jako sałatka Oliver,
• pasztety,
• wędzone mięsa i wędliny.

Ze słodkich deserów znane są między innymi zefirki. Ten rodzaj słodkości może przypominać odrobinę amerykańskie marshmallows, czyli rodzaj owocowych pianek wykonanych z białka jajka i ustabilizowane agarem lub żelatyną.

Źródło:

• Prawosławna Wielkanoc. "Jaja, pascha i wino muszą być" - podkreśla Władysław Bogoslawski, ukraiński kucharz z Torunia

Zobacz inne tematy kulinarne ze Strony Kuchni: