W Polsce, w tym również w Małopolsce cegła palona na szerszą skalę pojawiła się na początku XIII wieku pod wpływem nowych prądów przenikających do nas z krajów zachodnich. Wraz z rozkwitem architektury gotyckiej, w którym cegła odgrywała dominującą rolę, rozwijała się i udoskonalała również produkcja cegieł, a jednocześnie pojawiły się różne schematy konstrukcji ceglanych murów.
- W zależności od tego, w jaki sposób ułożone zostały cegły w murze możemy wyróżnić między innymi wątek wendyjski, nazywany też słowiańskim, w którym dwie wozówki, czyli dłuższe boki cegieł oddzielone są jedną główką, czyli bokiem krótszym czy polski, w którym w każdej warstwie muru cegły ułożone są na przemian wozówką i główką – wyjaśnia dr Marek Łukacz, architekt, wybitny znawca w tej tematyce, autor licznych opracowań badawczych i studialnych obiektów zabytkowych w Polsce i za granicą.
Wendyjski układ cegieł dostrzec możemy m.in. na kościele Cystersów w Mogile, a polski na Kościele Mariackim w Krakowie.
Inne, stosowane przez budowlańców wątki to np. główkowy, w którym wszystkie warstwy muru ułożone są główką, czyli najmniejszą powierzchnią cegły do lica muru, wózkowy (wszystkie warstwy muru ułożone są dłuższym bokiem) czy spotykany niekiedy na Pomorzu system: trzy wozówki plus główka.
- Małopolska w porównaniu z Pomorzem różni się również tym, że w naszych gotyckich czy renesansowych budowlach ceglanych wciąż było duże zaufanie do kamienia, zwłaszcza wapienia pińczowskiego i dlatego, to z niego najczęściej wykonywane były różnego rodzaju łuki, kształtki, portale czy okładano nim drzwi i okna. Na północy, gdzie kamień był twardy i trudny do obróbki na obiektach z tego okresu dominują detale i profile ceglane – mówi dr Łukacz.
Poza różnym ułożeniem cegieł, ważną rolę odgrywały również zastosowane spoiny. Te miały nie tylko dobrze wiązać, ale również stanowić element ozdobny elewacji.
Zapraszamy do wzięcia udziału w konkursie „Małopolska cegłą murowana”. Należy sfotografować dowolny ceglany obiekt i opisać, dlaczego akurat on jest wart uwagi. Gdyby przy okazji udało się znaleźć charakterystyczną cegłę, która dodatkowo zawiera jeszcze jakiś tajemniczy ślad, czy sygnaturę, byłoby idealnie! A więc... aparaty w dłoń i szukajmy niebanalnych obiektów, które zdobią nasz region. Przecież w
każdym z nich zapisana jest historia Małopolski! Czekamy na Wasze zgłoszenia do piątku – 10 kwietnia. Zostaną one opublikowane w specjalnej galerii na naszej stronie internetowej. Na autorów najciekawszych zdjęć czekają cenne nagrody, m.in. voucher na zakupy do sklepu RTV o wartości 1900 zł brutto, rower czy weekend w hotelu SPA. Pozostałych pierwszych 40. uczestników naszego konkursu otrzyma książkę Antoniego Sypka "Tarnów cegłą murowany".
Na zdj. Kościół Mariacki w Krakowie i Klasztor Cystersów w Mogile
Szczegółowe informacje na temat konkursu na: gazetakrakowska.pl oraz naszemiasto.pl
KLIKNIJ I PRZEŚLIJ ZGŁOSZENIE |
---|
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?