Szykuje się rewolucja? Lek na cukrzycę może nie tylko odchudzać, ale też zapobiegać zawałom serca i udarom

Przeciwcukrzycowy semaglutyd okazał się skutecznym środkiem odchudzającym, a nowe badania wskazują, że może także zapobiegać zawałom serca i udarom – dowiadujemy się z „The New England Journal of Medicine”.

Semaglutyd to lek podawany raz w tygodniu w formie zastrzyku. Naśladuje działanie hormonu GLP-1, zwykle uwalnianego po jedzeniu. Daje poczucie sytości, hamuje apetyt i powoduje wydzielanie hormonu insuliny, który bierze udział w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi.

Substancje naśladujące GLP-1 (nie tylko semaglutyd) po raz pierwszy zastosowano u osób chorych na cukrzycę typu 2, ale coraz częściej są przyjmowane w celu utraty wagi. Warto podkreślić, że semaglutyd pozwolił uzyskać zmniejszenie masy ciała o bezprecedensowe 15 proc. W roku 2021 został wprowadzony na rynek USA pod marką Wegovy, co wzbudziło zainteresowanie opinii publicznej i mediów.

Mimo skuteczności lek nie był dotąd stosowany u wszystkich potrzebujących – w dużej mierze ze względu na cenę. W USA oficjalna cena producenta za Wegovy wynosi 1349 dolarów miesięcznie (w Polsce waha się od 1143,20 zł do 2173,99 zł). Chociaż podmioty świadczące opiekę zdrowotną zwykle mogą wynegocjować zniżki, wiele programów ubezpieczeniowych nie obejmuje takiego leczenia lub też wiąże się ono z płaceniem wysokich składek. Często pojawiały się głosy, że osoby otyłe powinny raczej mniej jeść i więcej się ruszać zamiast stosować kosztowne zastrzyki.

Jak wykazało nowe, międzynarodowe badanie, zastrzyk semaglutydu może znacznie zmniejszyć ryzyko zawału serca lub udaru mózgu. Jako że choroby serca są jedną z głównych przyczyn zgonów, powinno to zachęcić ubezpieczycieli do szerszego finansowania tego rodzaju terapii.

Do wieloośrodkowego, podwójnie zaślepionego, randomizowanego, kontrolowanego placebo, opartego na analizie zdarzeń badania, zakwalifikowano pacjentów w wieku 45 lat lub starszych z istniejącą wcześniej chorobą układu krążenia i wskaźnikiem masy ciała (masa ciała w kilogramach podzielona przez kwadrat wzrostu w metrach) wynoszącym 27 lub więcej, ale bez cukrzycy w wywiadzie.

Spośród 17 604 pacjentów, 8803 przydzielonych zostało do grupy otrzymującej raz w tygodniu podskórnie semaglutyd w dawce 2,4 mg. 8801 było w grupie otrzymującej placebo.

Osoby, które przyjmowały zastrzyki semaglutydu przez okres do pięciu lat, ryzyko zawałów serca, udarów mózgu lub zgonów spowodowanych tymi schorzeniami było o 20 proc. niższe w porównaniu z osobami w grupie placebo. Podobne korzyści dla układu sercowo-naczyniowego zaobserwowano w przypadku przyjmowania statyn obniżających poziom cholesterolu.

Niestety, nie tylko cena leku stanowi problem. Duńska firma Novo Nordisk nie była w stanie wyprodukować semaglutydu wystarczająco szybko, aby sprostać rosnącemu popytowi. Wielokrotnie opóźniała plany wprowadzenia leku Wegovy poza USA, chociaż stał się on ostatnio dostępny w Niemczech i Anglii, a pod koniec września 2023 r. także w Polsce.

Problem dostępności może ograniczyć niedawne zatwierdzenie przez USA kolejnego zastrzyku odchudzającego o nazwie tyrzepatid (nazwa handlowa Zepbound). Zepbound naśladuje działanie GLP-1, a także innego hormonu zwanego GIP.

Do tej pory nie porównano jeszcze semaglutydu z tyrzepatidem w bezpośrednim badaniu. Natomiast badanie z wykorzystaniem placebo sugeruje, że nowszy lek działa nawet silniej od semaglutydu – pozwala stracić prawie 21 proc. masy ciała. Przy tym oficjalna cena tyrzepatidu to około 1060 dolarów – nie jest zatem wykluczone, że także semaglutyd stanieje, a oba leki staną się dostępne dla większej liczby osób.

Zdaniem ekspertów w przyszłości, gdy na rynek wejdą znacznie tańsze generyczne leki naśladujące działanie GLP-1, lekarze będą mogli polecać je pacjentom z otyłością i nadwagą, tak jak obecnie ma to miejsce w przypadku obniżających poziom cholesterolu statyn.

Źródło:
Semaglutide and Cardiovascular Outcomes in Obesity without Diabetes The New England Journal of Medicine